70 jaar na de bevrijding worstelen mensen nog steeds met de morele dilemma’s, angst en onmacht uit WOII
In mei herdenken, gedenken en vieren wij 70 jaar bevrijding. Verhalen houden de herinnering levend. Het boek Ze bouwen daarginds een concentratiekamp vertelt over de morele dilemma’s, de moed en de angst van de inwoners van Vught die in de Tweede Wereldoorlog werden geconfronteerd met een Duits concentratiekamp in hun dorp. De moeder van auteur Bert Oomen woonde ook in Vught en zag de taferelen. Zij leefde tot op late leeftijd met een schuldgevoel over haar rol in die tijd. Met dit boek geeft Oomen, zonder te oordelen, inzicht in de dilemma’s waar de omwonenden van het concentratiekamp voor kwamen te staan en hoe ze daarmee om gingen. En welke lessen we daar 70 jaar na dato nog steeds van kunnen leren.
In januari 1943 werden de inwoners van Vught plotseling geconfronteerd met een SS-concentratiekamp, het enige echte concentratiekamp dat door de Duitsers in de bezette West-Europese gebieden zou worden gerealiseerd. Maar wat dachten en wisten de inwoners van Vught hier eigenlijke van? Daarover bestaat een vrij vaag beeld. Dit boek gaat dieper in op die vraag.
De eerste transporten met uitgeputte gevangenen zorgden alom voor ontzetting en verontwaardiging. Dat nam nog toe toen er verhalen loskwamen over de erbarmelijke omstandigheden in het kamp en de hoge sterfcijfers. In het dorp werden de inwoners geconfronteerd met uitgeputte vrijgelaten gevangenen en gegijzelde studenten, grote groepen Joodse mannen, vrouwen en kinderen, die uit het hele land naar het kamp kwamen, het massale en chaotische vertrek van transporten met Joodse kinderen. En Nederlandse SS’ers die voor dit alles verantwoordelijk waren.
De confrontaties met het kamp en de transporten hebben de inwoners van Vught voor onmogelijke dilemma’s en moeilijke keuzes gesteld. Moesten ze protesteren? Moesten ze verzet plegen? Kon dat überhaupt? Konden ze de gevangenen helpen, of de vertrekkende Joden? Moesten ze helpen bij voedselvoorziening voor onderduikers of misschien zelfs voor onderduik zorgen?
In dit boek laat Bert Oomen zien hoe verschillend mensen hiermee om zijn gegaan, welke keuzes ze hebben gemaakt, door welk gevoel ze zich lieten leiden en welke moed ze daarbij soms wel of niet hebben getoond. Met zijn visie levert Oomen een belangrijke bijdrage aan het inzicht en begrip van de houding van Nederlandse burgers in oorlogstijd. Een monument voor de Nederlandse en Vughtse geschiedenis. Een boeiend boek over morele dilemma’s, moed, angst en onmacht van gewone burgers in oorlogstijd.
Lees ook:Wat doe je als er een concentratiekamp bij jou om de hoek wordt gebouwd?
Lees ook:Lekker kleertjes breien voor de banken en standbeelden in Artis (?)
Lees ook:De baby’s van Mauthausen
Lees ook:Mensen in de randstad zijn eenzamer en zwaarder…
Lees ook:Bevrijding Auschwitz 70 jaar geleden